De Duitse strijdkrachten hadden tijdens de tweede wereldoorlog in vier jaar tijd van West Europa een onneembaar fort gemaakt. De Atlantikwall, die liep van Noorwegen tot aan de grens met Spanje, is daar tot op heden het historische bewijs van.
Op D-Day braken de geallieerde troepen op de stranden van Normandië door de verdedigingslinie van de Duitsers. De start van de opmars naar Berlijn en de bevrijding van de door Duitsland bezette West-Europese landen werd op die dag ingezet.
Om snel te kunnen oprukken hadden de geallieerde troepen echter een goede bevoorradingslijn nodig. Ze hadden dan wel een kunstmatige haven gebouwd in Arromanches en maakten gebruik van verschillende Franse havens zoals Le Havre maar hoe meer de troepen oprukten hoe verder ze verwijderd raakten van de verschillende bevoorradingspunten en hun opmars in het gedrang kwam. De geallieerde troepen hadden dan ook hun oog laten vallen op de haven van Antwerpen als nieuw in te stellen bevoorradingspunt. De stad Antwerpen werd bevrijd tijdens Operatie Market Garden maar het gebied van de monding van de Schelde tot aan de stad bleef bezet.
Het geallieerde offensief liep vervolgens vast op het Zeeuwse eiland Walcheren.
De Duitsers waren ook niet zomaar van plan om de toegang tot de haven van Antwerpen op te geven. Hitler had deze haven namelijk nodig indien hij succesvol een tegenoffensief wilde lanceren met als doel de herovering van de door geallieerde troepen ingenomen gebieden. Dit tegenoffensief, beter bekend onder de naam het Ardennenoffensief mislukte echter.
De pantserdivisies van het Duitse leger, waaronder panzergruppe Peiper verantwoordelijk voor het bloedbad van Malmedy, slaagden er niet in om door structureel door te breken en noch de rivier de maas noch de haven van Antwerpen te bereiken.
Op 1/11/1944 startte de Slag om de Schelde met als duidelijke doelstelling toegang te krijgen tot de haven van Antwerpen door de verdediging van de haven te vernietigen. Je zou kunnen stellen dat de Slag om de Schelde eigenlijk D-Day 2.0 was. Franse, Britse, Poolse, Noorse, Nederlandse maar ook Belgische troepen gingen onder leiding van de Canadese troepenmacht de strijd aan met de goed georganiseerde Duitsers. De Wehrmacht had hun verdediging rond de haven namelijk versterkt met goedgeplaatste artillerie, op de loer liggende sluipschutters en mijnenvelden op land en water. De amfibische operaties van de geallieerden en de vele aanvallen over open terrein verliepen moeizaam. Het duurde dan ook vijf weken om controle te krijgen over de schelde. Dat de strijd moeizaam verliep bewijst ook het hoge aantal slachtoffers. Burgers, geallieerde troepen en Duitsers samen gerekend vielen er tijdens deze slag ongeveer 50.000 slachtoffers waarvan het merendeel Canadezen waren.
De slag zelf eindigde uiteindelijk op 8 november 1944 maar het duurde nog tot en met 29 november 1944 vooraleer de eerste geallieerde bevoorradingsschepen aanmeren in de haven van Antwerpen.
Het maritiem themapark Seafront blaast met de tentoonstelling Operatie Noordzee 1944 – 1945 de Slag om de Schelde nieuw leven in.
Operatie Noordzee 1944 – 1945 die volop inzet op beleving en herinnering kadert in de nationale campagne Belgium Remembers 44 – 45 die gecoördineerd wordt door het War Heritage Institute.
De tentoonstelling laat je de bevrijding beleven, laat je nadenken over hoe jij de slag zou aangepakt hebben en geeft je tenslotte de kans om verschillende wrakken van oorlogsschepen ontdekken.
Het topstuk van de tentoonstelling is het afweergeschut van de HMS Roberts, die op 6 juni 1944 deelnam aan de landing in Normandië (Sword Beach) en later ook werd ingezet tijdens het offensief op Walcheren. Leuk om weten is het gegeven dat het afweergeschut de makers van Star Wars de nodige inspiratie gaf tijdens de ontwikkeling van hun film.
Verder belicht de tentoonstelling de niet te onderschatten rol van de Belgische marine tijdens de bevrijding, hoe de burgers reageerden op de bevrijders alsook de rol van chocolade als ruilmiddel.
Tenslotte komt ook het harde vissersleven en hun bijhorende haringvangsten tijdens de tweede wereldoorlog aan bod.
Operatie Noordzee 1944 – 1945 is een tentoonstelling geschikt voor alle leeftijden en is nog te bezichtigen tot en met 3 januari 2021.
